Қазақстандықтардың 40%-ы интернеттегі алаяқтық әрекетке бірнеше рет тап болған

Ең ірі қазақстандық маркетплейстердің бірі OLX.kz Халықаралық Қауіпсіз интернет күні қарсаңында пайдаланушылардың онлайн қауіпсіздігіне зерттеу жүргізді. Сауалнамаға қатысқандардың 8% фишингті балық аулау деп санайды, ал 41% бұл терминнің мағынасын білмейді. Шын мәнінде, киберқауіпсіздік терминологиясында бұл жеке деректерді алу үшін интернет беттерін ауыстыру. Сонымен қатар, бұл терминмен таныс респонденттердің 40% Интернетте бұндайға бірнеше рет тап болғанын айтты. Әдетте, фишингті қарапайым әрекеттер арқылы анықтауға болады — доменді тексеру және сайттың қауіпсіздігі. Абсолютті көпшілік-респонденттердің 75% WhatsApp мессенджерлеріне және басқа да мессенджерлерге зиянды сілтемелер алған. Сонымен қатар, сауалнамаға қатысқандардың 55% кибер алаяқтық әрекетке тап болған кезде ешқандай шара қолданбағанын көрсетті.

OLX сервисінің деректері бойынша пайдаланушылар сервисті қолдау қызметіне жүгінетін алаяқтық схемалар фактісі бойынша негізгі өтініштер фишинг немесе жалған жеткізу болып қала береді.

Қауіпсіздік жүйесі алаяқтық және қажетсіз трафиктің көп бөлігін модерация кезеңінде қабылдамайды – olx.kz қызметі күн сайын модерациядан өтпеген 2000-нан астам хабарландырулар кері қайтарады. Алайда, өкінішке орай, алаяқтар жаңа схемаларды ойлап тауып, бір орында тұрмайды. Сондықтан OLX сервисі қазақстандықтардан келесі қарапайым белгілерге назар аударуды және алаяқтық қулықтардан аулақ болуға және өз тауарларын сату кезінде алдаудың құрбаны болмауға көмектесетін төменде келтірілген ұсыныстарды ұстануды сұрайды.

Жалған жеткізу қызметтерін тауарды сатып алу және OLX қызметін пайдалану ұсынылатын хабарлама арқылы тануға болады жеткізу/OLX курьер. Төменде алаяқтық мысалдары келтірілген:

Олардың шынайылығы мен шынайылығын тексермейінше, ешқашан сілтемелерге өтпеңіз.
OLX чатында хат алмасуға тырысыңыз. Алаяқтар сайттың жалған көшірмелерін жасайды. OLX.kz. сілтемелердің атауына назар аударыңыз.

Карта деректемелерін қалдырмас бұрын сайттың мекенжай жолағын мұқият тексеріңіз. Төлем жүйесінің қауіпсіздік сертификатына назар аударыңыз. Мекенжай жолағында сайттың атауы https:// -тен басталады, жалған сайт http:// – ден басталады. Сонымен қатар, OLX ресми домендерінде » -«, » – » немесе «_» таңбалары жоқ. Осылайша сіз жалған көшірме сайтты анықтай аласыз. Көбінесе алаяқтар атаудағы 1 немесе бірнеше әріптерді өзгертеді. Ешбір жағдайда, қандай тиімді ұсыныс болса да, өз деректеріңізді осындай сайттарда қалдырмаңыз.

Есіңізде болсын, нақты және ресми OLX домені келесідей:

OLX.kz сервисінің толық нұсқасы olx.kz
Мобильді нұсқасы – m.olx.kz
біздің пайдаланушыларды қолдау орталығы – help.olx.kz
OLX бизнес-парақшасы – name.olx.kz

OLX.kz-та сіз сатылған тауар немесе қызмет үшін өз қаражатыңызды ала алатын функция жоқ. Сонымен қатар, бүгінгі күні сервисте ресми жеткізу қызметі жоқ, сондықтан оны ресімдеу бойынша төлем операцияларын жүзеге асыру да жоқ. Осылайша, біз сіздің жеке деректеріңізді, сондай-ақ карта деректерін сұрамаймыз.

Төменде алаяқтар толтыруды сұрайтын форманың мысалы келтірілген:

Алаяқтар көшірме веб-сайт жасайды және сізден карта деректерін енгізуді сұрайды, осылайша Сізден тауар үшін төлем алуды, тіпті картадан лимитті алып тастауды сұрайды. Осылайша олар сіздің картаңыздан ақша шешіп алғысы келеді.

Маңызды! сізге таныс емес қосарланған сайттарға карта деректерін енгізбеңіз.

Қолдау қызметінің хабарлама мәтініне назар аударыңыз!

Алаяқтар қолдау қызметі атынан қосымша жалған ақпарат пен хабарламалар жібере алады. Төменде осындай жалған хабарламалардың мысалы келтірілген:

Алаяқтар сізді бұл ресми ақпарат екеніне сендіру үшін осындай жалған хабарламалардың скриншоттарын жібере алады, сонымен қатар жалған қолдау пайдаланушыға жалған сілтемені қайта жіберуі мүмкін, ол арқылы есептен шығарылған қаражатты қайтаруға болады.

Егер сіз алаяқтың әрекетінен зардап шеккен болсаңыз, келесі қадамдарды орындауды ұсынамыз:

1. Банкке хабарласыңыз және картаңызды бұғаттаңыз, егер сіздің картаңыздың деректері алаяққа белгілі болса, олар оны қайта пайдалана алатынын түсіну маңызды;
2. Полицияға жүгініңіз-құқық бұзушыны тек құқық қорғау органдары тауып, жазалай алады. Мәлімдеме қажет, себебі бұл тергеуді бастау үшін негіз болып табылады. Сіз алаяқты жазалап қана қоймай, тиісті негіздер болған жағдайда материалдық өтемақы ала аласыз.

Егер сізде үлгі мәлімдеме болмаса, сіз әрқашан алаяқпен бетпе-бет келген кезде Сіздің құқықтарыңыз бен қажетті әрекеттеріңізге қатысты барлық аспектілер бойынша кеңес пен түсініктеме алу үшін Olx қолдау қызметін жаза аласыз.

3. Біз сондай ақ Қолдау қызметіне хабарласуды және olx тарапынан тиісті қауіпсіздік шараларын қолдану және қызметте алаяқты блоктау үшін алаяқтық фактісін растау үшін деректерді ұсынуды ұсынамыз:
– пайдаланушымен хат алмасудың скриншоттары;
– пайдаланушы лақап аты;
– пайдаланушының телефон нөмірі;
– төлем сайтына сілтеме

1. сізге келіп түскен ұсыныстардың барлық шарттарын мұқият оқып шығыңыз және тым тартымды екеніне сенбеңіз
2. белгісіз және ақысыз желілерге автоматты түрде қосылмауға тырысыңыз, егер олар қосылған болса, олар арқылы сатып алмаңыз
3. сыртқы сілтемелерге өтпеңіз, деректерді енгізбес бұрын сайттың түпнұсқалығын тексеріңіз

Интернет желісіндегі қауіпсіз мәмілелер бойынша барлық материалдар осында жиналған

* респонденттер бірден бірнеше жауап нұсқаларын таңдай алады