Өндірістегі жұмыс туралы жалпы мифтер

Өндіріс – бүкіл ел өмірінің негізі. Зауыттар мен фабрикалар халықтың барлық қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қажет.

Мысалы, таңертең сіз тігін өндірісінде жасаған киіміңізді киесіз. Сіз жұмысқа баратын көлік өндірістердің бірінде жиналды, ал кешкі асқа арналған өнімдер ауылшаруашылық өндірісінің арқасында пайда болды. Барлық материалдық игіліктер өндірістің арқасында бар.

Зауыттағы мамандықтар әртүрлі және олардың айналасында көптеген мифтер бар. Мұндағы жұмыс келешегі жоқ деп саналады, дегенмен бұл жастардың тәжірибесі үшін жақсы орын, өйткені мұнда жас мамандар қажет.

Сіз OLX сайтында әртүрлі жұмыс орындарын қарастыра аласыз және біз қазір зауыттарда жұмыс істеуге қатысты мифтерді жоққа шығарамыз.

Зауыттарда жұмыс істеу қиын, әйелдер үшін лайықсыз және келешегі жоқ болып саналады. Бірақ көп жағдайда бұл тек мифтер мен жалған идеялар.

1-миф: Төмен жалақы

Өндірісте заңды түрде қалыпты ақша табу мүмкін емес деп саналады. Шындығында, жалақы лауазым мен міндеттерге байланысты.

Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша 2024 жылдың бірінші тоқсанында Қазақстанда өнеркәсіп саласындағы орташа айлық атаулы жалақы 546 968 теңгені құрайды. Бірнеше тармақтар:

• тау-кен өнеркәсібі – 864 029 теңге;
• өңдеу өнеркәсібі – 450 501 теңге;
• электр энергиясымен, газбен, сумен жабдықтау – 359 419 теңге;
• ауыл, орман шаруашылығы – 212 300 теңге.

Зауыттағы жұмысшының жалақысы көптеген сыртқы және ішкі факторларға байланысты. Алайда, соңғы жылдары жалақының өсу тенденциясы байқалады. Мысалы, 2023 жылғы бірінші тоқсанмен салыстырғанда 2024 жылғы бірінші тоқсанда өнеркәсіптегі орташа жалақы 115,2%-ға өсті.

2-миф: Ауыр және қауіпті еңбек жағдайлары

Зауыттағы жұмыс қауіпті және ауыр жұмыс жағдайларына байланысты әйелдерге арналмаған деген пікір бар. Ең алдымен, бір зауыт басқа зауыттан ерекшеленетінін түсіну керек. Әдетте, еңбектің ауыр жағдайлары туралы миф зауытты көп шаңға және қоқысқа толы шеберхана ретінде ұсынатындардың пікірі.

Зауыттардағы заманауи жұмыс жағдайлары айтарлықтай ерекшеленеді. Әрине, априори шаңнан толығымен құтыла алмайтын жерлер қалады. Бірақ компаниялар жағдайды үнемі жаңартып отыруға, қалдықтарды қауіпсіз кәдеге жарату мәселесін шешуге, технологиялық және экономикалық факторларды жақсартуға тырысуда.

Зауытта кім жұмыс істейтініне қарамастан, үнемі инновациялар қосылады. Мысалы, оларға мыналар жатады:

• үнсіз заманауи жабдық;
• әртүрлі сенсорлардың көрсеткіштерін бақылау;
• атмосфераның жай-күйін тәулік бойы бақылау;
• жайлы демалуға арналған бөлмелер.

Қазіргі кәсіпорындарда бастықтар қызметкерлер үшін барлық жағдайды жасауға тырысады. Мысалы, олар зауыт аумағында спортзал ұйымдастырады немесе осындай орындарға баруға жеңілдік береді.

3-миф: Мансаптық өсудің болмауы

Тағы бір қате пікір — өнеркәсіптегі мамандықтар дамымайды. Зауытта мансаптық өсу қиын деп саналады, ал конвейер бірінші және соңғы саты болып табылады.

Іс жүзінде зауытта жұмыс істеудің де мансаптық болашағы бар. Бұл туралы не білуіңіз керек:

• өндіріс нақты және логикалық құрылымға ие;
• жақсы тәлімгермен мансаптық перспективаларды егжей-тегжейлі қарастыруға болады;
• кәсіби курстардан, кросс-функционалды жобалардан өту арқылы жалақыны көбейтуге болады.

Өндірістерде тігінен және көлденеңінен қозғалуға болады. Бірінші жағдайда олар мансап сатысымен жүреді: шебер, аға шебер, бастықтың орынбасары, бастық. Екінші жағдайда, олар разрядты арттыру, көбірек жабдыққа қызмет көрсету, жаңа дағдыларды игеру арқылы жалақыға әсер етеді.

4-миф: Өндірістегі жұмыс – «лас» жұмыс

Өнеркәсіптік нысандарда жұмыс істегеннен кейін адамдар киімді де, тырнақтарды да, теріні де ретке келтіре алмайды деген пікір бар. Шын мәнінде, қазіргі заманғы кәсіпорындарда тазалықтың жаңа стандарттары қолданылады.

Ластану мүмкіндігін мүлдем жоққа шығаруға болмайды. Мысалы, егер сіз конвейердің шебері болсаңыз және бөлшектерді мезгіл-мезгіл майлап отырсаңыз, онда кішкене дақтарды болдырмауға болмайды. Бірақ тұтастай алғанда, бүгінгі зауыттарда цех пен жабдықты таза ұстауға мүмкіндік беретін заманауи технологиялар бар. Көптеген зауыттарда душ және киіну бөлмелері бар, онда сіз тазаланып, жуунуға болады.

5-миф: Қызметкерлердің біліктілігі мен білімінің төмен деңгейі

Зауытқа білімсіз де кіруге болады деп саналады. Шындығында, жағдай олай емес. Зауытта жұмыстың көптеген нұсқалары бар. Егер сіз шебер болғыңыз келсе, онда сіз тиісті жоғары оқу орнында білім алуыңыз керек.

Зауытта тек тар профильді мамандар ғана жұмыс істемейді. Сондай-ақ, механиктер, реттеушілер, фрезерлеушілер, құрастырушылар, слесарлар, электриктер, жанушылар, электр монтерлері қажет. Әдетте кәсіпорынға еңбекті қорғау мамандары, есепшілер, жөндеушілер, жүргізушілер, күзетшілер қажет.

Тар бейінді лауазымдарға тек білімі бар адамдар ғана қабылданады екен. Бірақ зауытта салалық мамандандыру аса маңызды емес лауазымдар бар.

Қазіргі заманғы өндірістер 50-70 жыл бұрын салынған өндірістерге ұқсамайды. Олар жаңа технологиялармен жабдықталған, еңбек жағдайларына ерекше көзқарасты дамытқан. Ал өндірісте жұмыс істеудің болашағы қандай?

Заманауи тенденциялар мен инновациялар

Бүгінгі таңда өндірістің негізгі үдерістерін автоматтандыру және цифрландыру артықшылық береді. Осындай инновациялық технологияларды енгізудің арқасында роботтар жұмыстың көп бөлігін орындайды. Адамның міндеттері: үдерістерді бақылау, жабдыққа қызмет көрсету, идеяларды әзірлеу және барлығын шындыққа айналдыру.

Ауыр физикалық еңбекті толығымен жоққа шығаруға болмайтынымен, үдерістерді автоматтандыру адамның жұмысын айтарлықтай жеңілдетеді.

Мамандықтардың тұрақтылығы мен сұранысы

Өндірістегі жұмыс тұрақтылықты және нақты жұмыс алгоритмдерін ұнататындарға жарайды. Білікті мамандарға сұраныс әрқашан бар.

Қазақстанда әртүрлі салаларда көптеген өндірістер орналасқан, олар ұжымды құнды кадрлармен толықтыруға қарсы емес. Мысалы, Digital System Servis (Cuman бренді) телекоммуникациялық жабдықтар шығарады, Mоdex зауыты темірбетон конструкцияларын жасайды, ал Orbis Heavy Machinery өндірісі автомобиль және ауылшаруашылық техникаларын шығарумен айналысады.

Мансаптық мүмкіндіктер

Заманауи зауыттар кәсіби өсу мен оқуға арналған арнайы бағдарламаларды ұсынады. Осының арқасында мансап құруға, дағдыларды жетілдіруге және кеңейтуге болады.

Мысалы, тамақ өнеркәсібінде сіз кіші технолог бола тұра бас технологқа дейін өсе аласыз. Сіз сапа бақылаушысы бола аласыз, ал біліктілікті арттырған кезінде цех бастығына жете аласыз.

Есіңізде болсын, мансап сіздің жұмыс тәжірибеңізге байланысты ғана емес. Сіздің біліміңіз, дағдыларыңыз және жауапкершілікті өз мойныңызға алу қабілетіңіз әлдеқайда маңызды.

Әлеуметтік кепілдіктер және жеңілдіктер

Көптеген зауыттар тұрақты табыс, әлеуметтік жеңілдіктер ұсынады және бұл қызметкерлердің қаржылық сенімін қалыптастырады.

2024 жылдан бастап Қазақстанда арнайы әлеуметтік төлем алуға болады, ол мыналардан тұрады:

• кәсіби мемлекеттік жәрдемақы;
• зейнетақыға дейінгі сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемі;
• жұмыс берушінің есебінен кәсіби төлем;
• зейнетақы төлемі.

Жалпы алғанда, төлем төрт ең төменгі күнкөріс деңгейінен және МКЗЖ жинақтау есебінен зейнетақы төлемдерінен тұрады. Бұл ретте әрбір кәсіпорын өзінің бонустары мен жеңілдіктерін ұсына алады.

Зауытқа жұмысқа орналаспас бұрын, осы жерде жұмыс істеу ерекшеліктерін біліп алыңыз.

Тұрақтылық және сенімділік

Өнеркәсіптік кәсіпорындар тұрақты жұмыспен қамтуды және тұрақты кірісті ұсынады. Тұрақтылығы жоғары компанияларға KEGOC, КазМунайГаз, «Казатомпром», Kcell, AsiaAgroFood, Атамекен-Агро және басқалары жатады.

Кәсіби дамыту

Өнеркәсіптік нысандарда қызметкерлердің әрқашан өсетін жері бар. Мұнда олар біліктілікті арттыру мүмкіндіктерін ұсынады. Автоматтандыру мен цифрландырудың қарқынды дамуымен қызметкерлерді оқыту және кәсіби өсу үшін әрқашан орын болады.

Экономика мен қоғамға қосатын үлесі

Өндірістік кәсіптер мен зауыттардағы жұмыс бүкіл мемлекеттің функционалдығын қамтамасыз етеді. Өнеркәсіп материалдық игіліктер жасайды, онсыз өркениет дами алмайды.

Сонымен қатар, 2024 жылғы мамырда Қазақстанның ЖІӨ қалыптастырудағы өнеркәсіп секторының бір бөлігі 36,5%-ды құрайды. Яғни, өнеркәсіптің арқасында ел экономикасы болады.

Өндірістік кәсіптер – бұл елдің және бүкіл әлемнің экономикасы ұстанатын киттердің бірі. Зауыттағы жұмыс іс жүзінде перспективалы және тұрақты. Бүгінгі таңда бизнесмендер цехтардағы жағдайды жақсартуға, заманауи технологиялар мен еңбек қағидаларын енгізуге ұмтылуда.

Сіздің өндіріс саласына деген көзқарасыңызды оңай өзгертуге болады. Тек зауытқа экскурсияға барыңыз немесе сынақ мерзімімен жұмысқа орналасыңыз. Шынында да, біздің басымызда көптеген жалған пікірлер бар.