Интернет-төлемдер фобиясы: интернетте қауіпсіз төлем жасауды үйренеміз
Views: 493
Қаржылық алаяқтар қулықпен біздің банк картасы мәліметтеріне қол жеткізеді, әркім олардың торына түсіп қалуы мүмкін. Жеке деректеріңізді қаскүнемдер мен ұрлаудан қорғау үшін белгілі ережелерді орындаған жөн.
Жалпы қауіпсіздік шаралары:
Жеке деректер мен қаражатыңызды ұрлаудан қорғау үшін интернет төлемдерін жасағанда белгілі қауіпсіздік ережелерін сақтаңыз.
- Төлем тәсілін таңдауға мүмкіндік бермейтін интернет-дүкендер қызметін қолданбаңыз.
- мекен-жай жолы https:// префиксінен басталатын қауіпсіз сайттарға ғана төлем деректерін енгізіңіз.
- Банк шоттары мен кредит карталар деректерін ешкімге айтпаңыз.
- Сатушы деректерін егжей-тегжейлі тексеріп алыңыз. Аккаунт тіркелген күнін, өнім туралы ақпаратты тексеріңіз. Тапсырысты талдап тексеру үшін телефон шалғаныңыз абзал.
- Алдын ала төлем жасамаңыз, тапсырысыңызды тексеріп алғаннан кейін ғана сатушымен есептесіңіз.
- Банк картасы нөмірі мен қолдану мерзімі сіздің қаражатқа қол жеткізу үшін жеткілікті. Сол себепті банк картасы суретін ешқашан жібермеңіз, қажеттілік туындаса тек 16 санды жіберсеңіз жеткілікті.
Электрондық алаяқтық кең тараған түрлері
Қаскүнемдер айласы дәлелді көрінгендіктен олардың қармағына ілініп қалу оңай. Қарапайым сөзбен айтқанда карта деректерін өзіңіз беріп отырғаннан кейін, алаяқтықты дәләлдеу мүмкін емес дерлік.
Фишинг деп аталатын айла бар, жеке деректерді алу мақсатымен вирустық тарату жасалады. WhatsApp-қа банктен қауіпсіздік жүйесіндегі өзгерістер туралы хабарлама келеді.Соған байланысты сілтеме арқылы өтіп карта деректерін анкетада жаңарту керек болады. Алайда хатқа тіркелген сілтеме банк сайтына емес шын сайт жұмысына еліктейтін жалған сайтқа әкеледі. Есте сақтаңыз: банк ешқашан карта жеке деректерін пошта немесе СМС арқылы сұрамайды, қажеттілік туындаған жағдайда сізді офиске жеке кездесуге шақырады.
Банк қызметкерлері қоңырауларына да байланысты. Алаяқ кредит бойынша қарызыңызды өтеуді сұрайды. Кредитім жоқ дегеніңізде мәселені анықтау мақсатымен банк картасы деректерін сұрайды. Осылайша, сіздің рұқсатынсыз қаражат аудару оңайға түседі.
Күтпеген сыйлық алаяқтардың тағы бір қармағы. Ұтыс туралы смс келеді, сыйлықты алу тек кері нөмір арқылы байланыссаңыз мүмкін. Телефон арқылы сыйлық сатып алу үшін картаға қаражат аудару ұсынылады, ол үшін карта нөмірі және CVС қажет. Шоттағы барлық ақшаны аударып алу үшін осы ақпарат жеткілікті.
Банк жіберетін смс-терге зер салып қарасаңыз кері байланыс телефоны болмайды, “кімннен” бағанында тек идентификатор және банк атауы көрсетіліп тұрады.
Төлем деректерінің қауіпсіздігін қалай тексеремін?
Интернет-сервистерін пайдаланғанда аккаунтыңызды электрондық поштаға тіркейсіз\байлайсыз. Бұл сайтта орындалған барлық транзакциялар туралы ақпаратты сақтауға мүмкіндік туғызады. Пошта құпия сөзін иеленіп, төлем деректерін де алуға болады, кейін оларды желіде сіздің атыңыздан пайдалануға болады.
haveibeenpwned.com құралы жеке деректеріңіз желіге тарауы туралы білуге мүмкіндік береді. Электрондық поштаныңызды енгізіп “pwned” басу керек. Желіде тарап кеткен орасан электрондық мекен-жайлар базасының ішінен сервис аккаунтты іздейді. “Notify me” функциясы таралу туралы хабарландыру алуға мүмкіндік береді.
Шотыңыздан ақша шешіліп жатса, ал сіз ештеңе сатып алмаған болсаңыз, дабыл соғуға асықпаңыз, алдымеен әртүрлі сервистерге жасалған интернет-жазылымдарыңызды тексеріңіз. Әдетте, сынақтама кезіңінде сервисті пайдалансаңыз банк картасы деректерін енгізесіз, кейін қаражат автоматты түрде шешіліп отырады.
Карта деректері алаяқтың қолына түскен болса не істеймін?
Қаражат себепсіз картаңызда шешіліп жатқанын байқасаңыз көп кешіктірмей бір күн ішінде банкқа хабарласыңыз. Кешіктірсеңіз, банк шығынды қалпына келтірмеуге хақы бар. Сіздің төлем мәліметтеріңіздің қауіпсіздігі үшін жауапты және сіздің кінәңізді дәлелдей алмаса, ақшаңызды қайтаруға тиіс. 3DSecure/SecureCode қолдамайтын дүкенде төлем жасалған болса, банк қаражатты дүкеннен талап ете алады.
Қаржылық алаяқтықтан қорғайтын панацея жоқ. Банк картасы деректерінің қауіпсіздігі сіздің қолыңызда, және сізден басқа төлем операцияларының қауіпсіздігін ешкім қамтамасыз ете алмайды. Карта деректерін келесі жолы жарияламастан бұрын осыны есте сақтаңыз.
Соңғы мақалалар
2019 жылғы мәліметке сүйенетін болсақ, Қазақстанда жұмыс көп болғанымен білікті мамандар жетіспейді…
Егер сізге үйге арналған шаңсорғышты бір минут ішінде таңдауға болатындай көрінсе, ол…
Автокөліктің жүрісін кері айналдырып бұрау қиын нәрсе емес. Оның шынайы екенін де…
Аспаптар панелінің белгішелері іс жүзінде машина мен адам арасындағы байланыстың негізгі әдісі…
Көпшілікті кермелі төбенің не екені ойландырады. Бұл төбедегі профильдердің көмегімен созылатын арнайы…