Картадан ақша шешіліп алынса не істеуім керек?

Қазақстан ішкі істер Министрілігі ақпаратына сәйкес 2022 жылдың басынан 11 763 интернет-алаяқтық тіркелген. Банк картасынан ақша ұрлау жағдайлары жиілеп кетті. OLX хабарландырулар сервисіндегі танымал алаяқтың схемалардың бірі – фишинг. Алаяқтар сайттардың көшірмесін жасап, электрондық поштаға сол сілтемені жібереді. Фишинг сайттарда сізден ақпаратты, соның ішінде банк деректерін толтыруды сұрайды: карта нөмірі, CVV коды және т.б. Осындай алаяқтық жолмен қылмыскерлер құпия ақпаратты алып, оны өз мақсаттарына, яғни бөтен ақшаны алу үшін пайдаланады.

OLX хабарландырулар сервисінде ұсынылған ұсыныстарды мұқият қараңыз. Күмән тудыратын ұсыныстар:

• Тауар немесе қызмет бағасы төмен. Алаяқтар көп жағдайда нарықтағы бағадан төмен баға ұсынады.
• Психологиялық әдістер. Сатып алушыны асықтырып, ақшаны тезірек алу үшін, тауарға сұраныс көп деген жалған ақпарат таратып, алдын ала ақша сұрайды. Яғни, сатып алғысы келетіндер көп деген сылтаумен сізді асықтырады.
• Міндетті алдын ала төлем. Тауарға сұраныс көп екенін айтып, кепілақы төлеуді сұрайды. Ақшаны алғаннан кейін сатушы байланысқа шықпай қояды.
• Сауатсыз жазылған хабарландыру. Көп грамматикалық, пунктуациялық қателер күмәнді ұсыныс белгісі.

1. Алаяқтар картадан ақшаны шешіп алса не істеуім керек? Банкке хабарласып, картаңызды бұғаттаңыз. Құпия ақпарат үшінші тарапқа белгілі болса, банк картасын қайта шығаруыңыз жөн болар. Ақшаңызды ешкім шешіп алмаса да, алаяқтар кейін құпия деректеріңізді пайдаланбайтынына кепіл бермейді.

2. Қылмыскерлерді іздеу үшін құқық қорғау органдарына арыз жазыңыз. Егер сізді OLX-те жосықсыз пайдаланушы алдаған болса, сіздің хат-хабарларыңыздың скриншоттары, жарнамалар және т.б. дәлел ретінде пайдаланылуы мүмкін.

3. OLX басқа пайдаланушыларды қылмыскерлерден сақтап қалу үшін «Кері байланыс формасын» әзірледі. Егер сіз алданып қалсаңыз, бізге транзакцияңыздың барлық мәліметтерін беріңіз.

Өкінішке қарай, алаяқтың кім екенін анықтау қиын. Ақша шотыңыздан қалай шешіліп алғнанына байланысты. Банкоматтан ақшаңызды шешіп алса, бейнебақылау камералары жазбаларынан алаяқты табу мүмкіндігі бар. Мобильді қолданба арқылы банк аударымы жасалған күннің өзінде, оның деректерін алу қиын болады. Себебі, шот немесе банк картасын ашқанда, банктер клиенттер ұсынған ақпараттың құпиялылығы мен жария етілмеуіне кепілдік береді.

Жағдайға байланысты. Әрбір алаяқтық жағдай бойынша қызметтік тергеу жүргізіледі, оның нәтижелері бойынша осы жағдайдың карта ұстаушының кінәсінен немесе скимминг себебінен болғаны анықталады. Қолданушының өзінің абайсыздығынан ақша жоғалса, банк ақшаны қайтармайды.

Ақшаңызды қорғау үшін жеке деректер ақпаратын үшінші тұлғаларға таратпаңыз, ашық дереккөздерде картаның фотосын жарияламаңыз, күмәнді сілтемелерді ашпаңыз. Интернеттегі онлайн сатып алуларға ғана арналған бөлек банк картасын ашуды  ұсынамыз. Абай болыңыз! OLX командасы сізге қауіпсіз сауда тілейді.