Тұрғын үй кешенінен пәтер алу кезінде неге көңіл бөлу керек

Біраз уақыт тұрғын үйді жалдағаннан кейін, ай сайын жалдауға ақша бергенше, өз пәтеріңді немесе үйіңді сатып алған дұрыс деген шешімге келесіз.

Жылжымайтын мүлікті іздеуге арналған қолданбалар мен сайттарды пайдалануға болады. Осылайша пәтер иелерінен «тікелей» пәтер сатып аласыз. Екінші жолы – риэлторлық компаниямен байланысу. Олар сіздің параметрлеріңізге сай тұрғын үй іздейді. Бұл сіздің уақытыңыз бен күш-жігеріңізді үнемдейді, бірақ делдалдық қызметке ақы төлеуіңіз керек. Бұл әдетте сатып алатын жылжымайтын мүлік құнының 1-ден 5% -на дейін.

Сонымен, пәтерді өз бетінше таңдауға шешім қабылдасаңыз, кейбір мәселелерге мұқият қарауыңыз керек. Бұл мақалада сатып алудан бұрын тексерілуі қажет заттардың тізімі берілген.

Пәтер сатып алу бойынша біздің кеңестер тізімі:

Бірінші ұсыныс: Сіздің қалауларыңызға сәйкес жылжымайтын мүлікті табу үшін мүмкіндігінше көп жерлерге барыңыз. Соңында ақшаңызға не сатып алуға болатыны туралы түсінігіңіз болады.

Пәтер сатып алғыңыз келетін аймақты шешіңіз. Сол аймақта біраз уақыт өткізіңіз. Сізді қызықтыратын үй қажетті, ыңғайлы жерлерге жақын екеніне көз жеткізіңіз. Мысалы:

– Дүкендер;

– қоғамдық көлік;

– парктар;

– ауруханалар;

– мектептер;

– жұмыс;

– жаттығу залы және т.б;

Жолға уақытыңызды үнемдегіңіз келсе, сәйкесінше сұраққа жауапкершілікпен қараңыз.

Пәтерде тұратын болсаңыз, ғимарат клубтарға, кафелерге немесе жанды музыка  ойнайтын басқа жерлерге тым жақын емес пе? Қасынан өтетін көліктер қаншалықты көп – қарбалас сәтте бұл тым шулы болмай ма? Шу сіздің өмір салтыңызға әсер ете ме? Сатып алмас бұрын ғимаратты кешкі уақытта немесе қарбалас сәттерде қарап шыққаныңыз дұрыс болады.

Сатып алмас бұрын нарыққа көз жүгіртіп, құны мен сапа қатынасын зерттеңіз. Тәуелсіз бағалаушылармен және жылжымайтын мүлік агенттерімен сөйлесіңіз және сол аймақтағы соңғы саудаларды тексеріңіз. Риэлтор немесе агент кеңестеріне сүйенбеңіз. Бұл, әсіресе, салынып жатқан нысанға ақша салғанда өте маңызды. Дайын пәтердің құны, кем дегенде, төлеміңізді ақтайтынына сенімді болған жөн.

Пәтерді таптыңыз делік.

Қандай қауіпсіздік шаралары бар екеніне қараңыз.

Мысалы, ғимаратқа біреу кіре ала ма? Бақылау камералары бар ма?

Көптеген адамдар жаңа пәтерді сатып алған кезде техникалық қызмет көрсету шығындары туралы ойламайды. Әдетте, олар мүлік салығын, бағалау салығын, су үшін төлем, электр энергиясы үшін жалпы төлем, қоқыс жинау және күзет дегендей жалдамалы көмекке төлемді қамтиды. Қызмет құны қанша тұратыны, оған нелер кіреді және бағаға не кіретінін білген жөн. Мысалы, автокөлік тұрағы үшін төлем бөлек болуы мүмкін.

Егер көлігіңіз бар болса, тұрақ мәселесі жайлы ойлану керек. Автомобильдерге арналған тұрақ бар ма және оған қосымша ақы төлеу керек пе тәрізді сұрақтар қойыңыз. Пәтер сатушыдан оның тұрақ орны сізге беріліп-берілмейтіні жайлы сұрастырыңыз.

Бұрыштағы және бұрыштағы емес пәтерлер.

Бұрышта орналасқан пәтерге ақша салу жақсы пікір ме деген сұрақтар туындайды. Қорытынды шешім қабылдау кезінде ескеруі қажет айтарлықтай кемшіліктері мен артықшылықтары бар. Бұрыштық пәтерлер бірнеше себептерге байланысты жақсы таңдау болуы мүмкін.

Желдету

Пәтерлердің, әдетте, желдетуі айтарлықтай жақсы болғанымен, бұрыштық пәтерлерде одан да жақсы болуы мүмкін. Бұл олардың L-пішінді дизайнына негізделген, ол желдетуге көп ашық кеңістік қалдырады. Бұрыштық пәтерлерде, сонымен қатар, терезелердің маңыздылығын және олардың пәтерді желдетумен қаншалықты қамтамасыз ететіні жайлы айта кеткен жөн.

Қосымша желдетудің болуы жазда үйіңіздің салқын болуын қамтамасыз етеді, ал таза ауа денсаулығыңызға пайдалы. Сонымен қатар, жақсы ауа ағыны үйіңізді әдетте жабық кеңістіктерде орын алатын суды сіңуі, зең басу және басқа да проблемалардан қорғайды.

Қосымша шаршы метр

Тұрғын үй салуға қатысты үлкен инфрақұрылым мен архитектураның арқасында бұрыштық пәтерлерге, әдетте, қосымша шаршы метр қосылады. Олар сол ғимараттағы басқа пәтерлерге қарағанда кеңірек көрінеді және сезіледі.

Түрлері

Бұрыштық пәтерлер ең әдемі көрініске ие. Бұл адамдарды бұрыштағы пәтерді таңдауға итермелейтін басты себептердің бірі. Балкон мен терезелердің қосымша кеңістігінің арқасында күннің кез келген уақытында көрініспен рақаттана аласыз.

Енді бұрыштағы пәтерлердің кемшіліктерін айтайық:

Бағасы

Жоғары сұраныс пен аз қол жетімділігіне байланысты бұрыштағы пәтерлер басқаларға қарағанда қымбатырақ. Артықшылықтарын ұнататын адамдар көп төлеуге дайын. Олар өздері үшін ең жақсы өмір сүру жағдайына, сондай-ақ болашақта табыс әкелу мүмкіндігіне ақша салады.

Шу

Бұл олардың әдетте адамдар мен көліктердің көп өтетін жолдар мен қиылыстарда орналасқанына байланысты. Егер үйіңіз жол бойында болмаса, тыныштық бұзылмайды.

Туындауы мүмкін тағы бір сұрақ: дайын жылжымайтын мүлікті алған жөн бе әлде құрылыс кезінде ақша салған дұрыс па?

Құрылыс кезінде емес, салынып болған жылжымайтын мүлікке ақша салу заманауи көзқарас болып есептеледі.

Дайын пәтерді алуға бірнеше себеп:

– Дайын үйді бірнеше жыл күтпей бірден қолдана беруге болады. Мысалы, жалға беріп, пайда көруге болады;

– Құрылыстың тоқтап қалу немесе нысанды тапсыру мерзімін кешіктіру қауіптері жоқ;

– Жылжымайтын мүлік көз алдыңызда. Үйдің табанын орнатып жатқанда соңғы нәтижесі қандай болатыны әлі белгісіз. Үй дайын болғанша пәтер жалдап, оның ақысын төлеп екі есе шығынданбайсыз.

Әрине, табанын салып жатқанда пәтерлер 20 және тіпті 30%-ға арзанырақ. Алайда айтылған барлық қауіптерді бағаласақ, тапсырылған үйден немесе кешеннен пәтер алу тиімдірек және қауіпсіз.

Сатып алу-сату мәмілесін рәсімдемес бұрын, кейінірек ешқандай проблемалардың шықпайтынына көз жеткізіңіз.

Сондықтан сатушыдан келесі құжаттарды сұраңыз:

Жылжымайтын мүлікке тіркелген құқықтар (ауыртпалықтар) және оның техникалық сипаттамалары туралы анықтама беру

Анықтама мүліктің кепілге алынбағанын және оған тыйым салынбағанын растайды. Меншік иесі өз мүлкіне иеленуге заңды құқығы бар.

Пәтерге құқық белгілеуші құжаттар

– Сатып алу-сату, айырбастау, сыйға беру, жекешелендіру шарты;

– мұрагерлік туралы куәлік;

– жеке меншік құқығы туралы куәлік;

– ашық саудадан сатып алу актісі;

– меншік құқығын растайтын заңды күшіне енген сот шешімінің көшірмесі.

Электронды тіркеуді қоспағанда, құжатта тіркеуші органның мөрі бар екеніне көз жеткізу міндетті. Мәмілені нотариалды түрде куәландырғаннан кейін мұрагерлік құқық туралы куәлік, меншік құқығы туралы куәлік, жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу құқық белгілейтін құжаттың электрондық көшірмесі негізінде жүзеге асырылады. Ол құқықтық кадастрдың ақпараттық жүйесіне  бірыңғай нотариалдық ақпараттық жүйеден автоматты түрде түседі. Электронды тіркеу кезінде құжатқа мөртаңба қойылмайды.

– Пәтердің техникалық жоспары

Нақты жоспарлар техникалық жоспарлауға сәйкес болуы керек. Әйтпесе, қайта жоспарлауды заңдастырмайынша, пәтерге меншік құқығын тіркей алмайсыз.

Салыстырғаннан кейін мәмілеге көшуге болады. Бүкіл соманы төлеуге уақыт қажет болса, кепілақы туралы шарт жасай аласыз. Жылжымайтын мүлікке қатысты барлық мәмілелердің 90% нотариустар арқылы жасалады. Алайда бұл заң бойынша міндетті емес. Мәміле жасалғаннан кейін сатушы мен сатып алушы есептеседі. Есептеулерді қолма-қол ақшамен төлеуге немесе аударымды ұйымдастыруға болатын банктерде жасаған дұрыс.

Пәтер алу кезінде алаяқтардан қорғанудың бірнеше жолы:

• Жылжымайтын мүлікті сатушы тарапынан алаяқтықтың негізгі белгілерінің бірі меншік құқығын растайтын құжаттардың болмауы болып табылады. Құжаттар түпнұсқа болуы керек. Мұндай мәмілелерде көшірмелер қолданылмайды. Сатушымен алғашқы рет сөйлескенде  бұл құжаттардың бар-жоғын сұрастырып, тексеруіңіз керек.
• Алаяқтықтың тағы бір белгісі — жасырындық.

Жасыратын ештеңесі жоқ адам өмірінің кей деректері жайлы бөлісе алады. Мысалы,  кім болып жұмыс істейді, пәтерін неге сатып жатыр.

• Болашақ көршілеріңізбен әңгімелесіңіз.

Көршілердің сатылып жатқан пәтер иесі жайлы жауап бере алмауы да күдік туғызуы мүмкін. Пәтердің шын иесі пәтерді сату әрекеттері туралы білмеуі мүмкін. Мысалы, қаскүнемдер үй иесінің қалада немесе елде жоқтығын пайдаланып, жалған құжаттармен оны сатпақшы болуы мүмкін.

Егер бәрі ашық болса, құжаттарға қол қойып, қол алысуға болады. Инвестицияңыз және жылжымайтын мүлік сатып алуыңызбен құттықтаймыз. Біздің ұсыныстарымыз өзіңізге тамаша пәтерді табуға көмектеседі деп үміттенеміз.