Мамандықты түбегейлі өзгерту: қызмет саласын ауыртпалықсыз қалай өзгертуге болады

Мамандықты түбегейлі өзгерту – бұл тұңғиыққа жасалған қорқынышты қадам емес. Бұл кәсіби түрде және ақыл-ойды дамыту мүмкіндігі. Бір жерде ұзақ қалу және алға қарай ұмтылмау – жаман идея. Егер сіздің жұмысыңызда мансаптық өсудің нұсқалары қарастырылмаған болса, қызмет саласын толығымен өзгерткен дұрыс.

Мамандықты өзгертпес бұрын бірінші кезекте мұндай қадамның дұрыстығына көз жеткізу керек. Өзіңізге шағын демалыс алыңыз және оны мүмкіндігінше жеке етіңіз. Мессенджерлерді өшіріңіз, жұмыс жасамаңыз, тіпті жұмысқа қатысы жоқ тақырыптар бойынша да әріптестеріңізбен байланыспаңыз.

Егер сіз демалғаннан кейін жұмысты, қызметкерлерді және кеңсеңізді сағынатын болсаңыз, онда бәрі жақсы. Бұл жай ғана эмоционалды күйзеліс. Егер жоқ болса, жұмыстан шығуға болады. Жұмыс орны мен бағыттылықты толығымен өзгерту уақыты келді дегенге тағы бірнеше белгілер бар:

• осы жұмыс ұсынған ақша сіз үшін жеткіліксіз;
• сіздің мамандығыңыз жеке өміріңіз бен демалысыңызға жағымсыз әсер етеді;
• мансабыңызда алға өрлеу жоқ немесе барлық мүмкіндіктерді пайдаланып болдыңыз;
• сіз қажыдыңыз және ертеңгі күні жұмысқа шығу керек деген ойдың өзін жақтыртпайсыз.

Егер бұл критерийлер сізді дәл сипаттайтын болса, жұмысты  өзгерту туралы ойлану керек. Біз сізге қызмет аясын қалай өзгерту керектігін және ол үшін не білуіңіз керек екенін айтамыз.

Әрі қарай өрлеу туралы шешім қабылдағаныңыз мақтауға тұрарлық. Бірақ тек шешім қабылдау ғана жеткіліксіз. Сіздің қорыңызда тағы не болуы керек?

Оқуға уақыт пен дайындық

Жұмысты түбегейлі өзгерту сізге ең бастапқы негіздерден бастау керектігін көздейді. Мысалы, 40 жастан кейінгі жаңа мамандық сізді кем дегенде білімді жаңартуға мәжбүр етеді.

Сіз уақытты жоғалтпай, ескі жұмысыңызбен қатар жаңа қызметті  үйренуіңізге болады. Алайда мұндай  кесте бәріне бірдей сәйкес келмейді.

Әрекет етуге деген ұмтылыс

Егер сіз үнемі мамандықты өзгерту керек деп ойласаңыз, түпкілікті шешім қабылдауыңыз керек. Ол үшін Декарттың квадратын жасауға болады. Бұл шешім қабылдаудың тиімді әдісі. Қағазды алып, оны төрт бөлікке бөліңіз. Жоғарғы жағына: «Мен қызмет саласын өзгертуім керек пе?» деген сұрақ қойыңыз және былайша сипаттау арқылы квадраттардың әрқайсысын толтырыңыз:

• қызмет түрін өзгертсеңіз не болады;
• барлығын осылай қалдырсаңыз не болады;
• жұмысыңызды ауыстырмасаңыз не болады;
• қазіргі жұмыс орнында қалсаңыз қандай нәрсе орын алмайды.

Осылайша сіз ойлауға нүкте қоя аласыз. Егер сіздің жауабыңыз анық және сенімді болса, мақсатыңызға қарай жүре беріңіз.

Сонымен, сіз өзіңіз үшін: «Мен жұмысымды өзгерткім келеді. Неден бастау керек?» деп шештіңіз. Бұл жағдайда сіз ең қарапайымнан бастауыңыз керек, яғни еңбек нарығын талдаңыз.

Өз қабілеттеріңізді зерттеңіз

Ең алдымен, сізге қандай жұмыс сізге сәйкес келетінін шешуге тура келеді. Егер сіз санауды ұнататын болсаңыз, бухгалтер, қоймашы немесе талдаушы ретінде жұмыс істеу сіздің талғамыңызға сай болуы мүмкін. Егер сіз әрқашан өз біліміңізбен бөліскіңіз келсе, мұғалім болуды  үйренуге болады. Егер сіз шет тілдерін жақсы меңгерсеңіз, онда репетиторлыққа сізге жол  ашық.

Өз қабілеттеріңіз бен қалауларыңызды анықтап алыңыз. Жұмысты іздеу барысында соған назар аудару қажет.

Қызмет түрін анықтап алыңыз

Сіздің дағдыларыңыз бен қабілеттеріңізді ескере отырып, оларға сәйкес келетін мамандықтар шеңберін белгілеңіз. Іздеуде сіз не істегіңіз келетінін, жаңа жұмыс орнына алдыңғы жұмыста жинақтаған қандай  тәжірибені қолдана алатыныңызға назар аударыңыз.

Нарықтағы сұранысты ескеріңіз

Жаңа мамандықты оның қажеттілігіне байланысты таңдау қажет емес. Бірақ OLX-тағы бос жұмыс орындарын зерттеп, оларды жоспардың алдыңғы екі тармағымен байланыстырыңыз.

Мысалы, бүгінгі таңда SMM менеджментіндегі бағыт танымалдылыққа ие. Егер сізде қырағылық жақсы дамыған болса, әдемілікті жасауға ниетіңіз бар болса және  әлеуметтік желілермен жұмыс жасаудың бастапқы дағдыларын құруға деген ұмтылыс бар болса,  бұл саланы неге қарастырмасқа.

Негізгі білімді иеленіңіз

Мамандықты өзгерту үшін бейіндік курстардан өту жеткілікті болуы мүмкін. Бүгінгі таңда тренингтердің, ұзақ курстардың немесе жедел сабақтардың алуан түрі бар. Қызмет саласын өзгерту үшін оның негіздерін түсіну керек. Сіз онлайн немесе офлайн оқытуды таңдай аласыз, себебі қазір географиялық шектеулер жоқ, сіз кез-келген жерде оқи аласыз.

Біз сізге OLX-та: «Курстардан кейін жұмысты қалай табуға болады?» атты мақаланы дайындадық. Мұнда сіз портфолио, нетворкинг және жұмысты таңдау туралы толығырақ біле аласыз.

Жұмыс табыңыз

Соңғы кезең – жұмыс іздеу. Сіз мұны барлық жерде жасай аласыз: жұмыс берушіге өзіңіз жазыңыз, арнайы сайттардағы бос орындарға жауап беріңіз, OLX-тағы «Жұмыс» бөлімінде өтінім қалдырыңыз. Мұнда сіз өзіңіздің түйіндемеңізбен арнайы бет жасай аласыз. Мұны қалай жасау керектігі туралы толығырақ «Үміткердің бейінін толтыру бойынша кеңестер» мақаласынан оқыңыз.

Мамандықты өзгерту қиын болмаса да, бұл процесс ұзақ уақыт алуы мүмкін. Жұмысты ауыстыруды шешкен кезде бірден не күтуге болады?

Жаңа сала сіздің көңіліңізді қалдыруы мүмкін

Бейімделу кезеңінде сіз жаңа жұмысыңызды объективті түрде бағалай алмайсыз. Ол сізді жігерлендіріп те, көңіліңізді қалдыруы да мүмкін. Бұл ойды да естен шығармаңыз. Бұған жол бермеу үшін дайындық кезеңінде саланың барлық ерекшеліктерін зерттеңіз. Мамандықты өзгертпес бұрын, осы салада көп жылдар бойы жұмыс істеген адамдармен сөйлесіңіз.

Қаржылық жағынан дайын болу

Жаңа жұмысқа ауысқан кезде сіздің табысыңыз төмендеуі мүмкін. Себебі сіз істі нөлден, тіпті көмекшінің позициясынан да бастауыңызға тура келеді. Мұндай жағдайда ай сайынғы табыс 15-20%-ға төмендейді.

Сіз жаңа жұмысқа ауысу туралы шешім қабылдаған кезде, сіз қаржылық қорды ойлауыңыз керек. Егер сіздің қорыңызда шамамен сегіз стандартты жалақы бар болса, сіз бастыққа жұмыстан босату туралы өтінішті қорықпай бере аласыз. Ең дұрысы, оның бір бөлігі оқуға кететінін ескере отырып, алты айға жеткілікті ақша болуы керек. Мүмкін болса, пассивті кіріс туралы да ойластырыңыз.

Әдетте,  жұмысқа орналасу кезінде алғашқы бірнеше ай сынақ мерзімі қойылады. Ол мүлдем төленбейді немесе жалақы әдеттегіден аз. Өзіңізді сенімді және жайлы сезіну үшін жинаған ақшаңыздың қанша уақытқа жететінін есептеңіз.

Мамандық өзгерген кезде түйіндеме жасаудың бірнеше ережелері:

• бір бос орын — бір түйіндеме;
• тәжірибенің жоқтығы туралы айтудан жасқанбаңыз;
• нақ осы бос орынға пайдалы болатын дағдылар туралы жазыңыз.

Өзіңіздің soft skill-дарыңызға  назар аударыңыз. Мысалы, егер сіз бұған дейін тәрбиеші болып жұмыс істеп, ал қазір жексенбілік IT мектебінде әкімші лауазымына үміткер болсаңыз, онда балалармен қарым-қатынас жасау қабілеті ұйымдастырушылық қабілеттер сияқты плюс болады. Бірақ пластилиннен мүсін жасау қабілетін көрсетудің қажеті жоқ.

Ең бастысы, тез арада мамандықты оп-оңай өзгерте аламын деп күтпеңіз. Бұл өте ұзақ және күрделі процесс болады. Бірақ сіз жаңа қызметті дұрыс таңдау арқылы менталдық дамудан бастап сапалы өмір сүру салтына дейін көптеген  «плюшкалар» аласыз.