Интернеттегі алаяқтық схемасы, деректер мен ақшаны қалай қорғауға болады?

Шетелде кең тараған интернет алаяқтықты талдайық. 

Электрондық пошта бойынша алаяқтық әсіресе кең тараған. Автокөлік, ноутбук немесе басқа да құнды сыйлық иесі атандыңыз деген хат келеді. Бұл қармаққа түсіп қалмаңыз. Сыйлықты алу үшін банк картасы нөмірі, аты-жөні, кей жағдайда  СVC-код сияқты жеке деректерді жіберуді сұрайды. Сіздің қаражатты иеленгеннен кейін байланысқа шықпай қояды. 

Арзан тауарды интернет-дүкенде таптыңыз ба? Ал енді, дүкен ішінара төлем жасауды сұрап жатыр ма? Электрондық әмиян немесе ұялы телефон шотына ақша жіберуші болмаңыз, бұндай формада дүкендер төлем қабылдай алмайды. Бұл айланың мақсаты қысқа уақытта барынша көп пайдаланушы тарту. 

Барлығына дерлік айла түрі, поштаңызға көп миллиондық мұра иесі болдыңыз деген хат келеді. Осылайша алаяқтар пайдаланушылар назарын аулап, “мұраға” қол жеткізу үшін ақша төлеу керегін айтады.

Соңғы жылдары брокерлік кеңселер де аса танымал болып келеді. Алаяқ-компаниялар жоғары пайыз ұсынады, тіркелуге міндеттемейді және жаңадан бастаған трейдерлерге тұрақты кіріс болатынан айтады.  

Некелік алаяқтық интернет-танысу сайттарында кең тараған айла. Алаяқтар құрбанын таңдап, байланыс орнатады. Адамның сенімін аулап алғаннан кейін, әр түрлі сылтау тауып ақша сұрай бастайды. Бірде емге, бірде жаңа телефон алуға және тағы басқа. 

Кардинг 

Төлем карталары арқылы жүзеге асатын алаяқтық операциялар. 

• Карта ұрлау немесе заңсыз иелену; 
• Интернетте сауда және төлемдер жасау мақсатымен карта деректерін ұрлау; 
• Жалған карта жасау мақсатымен деректерді көшіру. 

Кардинг мақсаты қаражатқа қол жеткізу. 

Фишинг

Фишингтің пайдаланушылар жеке деректерін, логиндер, құпия сөздер мен банкингке қол жеткізуді көздейді. Ірі банктер мен ұйымдардың егіз-сайтын жасау кең тараған интернет-фишинг айласы. Алаяқтар пайдаланушыларды фишинг сайттарына алдап тартады. Өте қарапайым жүйе бойынша істейді. Алаяқтар пайдаланушылардың электрондық мекен-жайларына қол жеткізгеннен кейін, құнды сыйлық иесі болдыңыз деген хат жібереді. Сыйлықты иелену үшін банк картасы деректерін жіберу қажеттігін хабарлайды. Карта реквизиттерін жіберместен бұрын, сайт мекен-жайын мұқият тексеріп алыңыз. Төлем жүйесінің қауіпсіздік сертификаты назар аударғаныңыз абзал. 

Әдетте, сайт  https:/ деп басталу қажет, ал жалған сайт http:/ деп басталады. Осылайша жалған сайтты анықтай аласыз. Сондай-ақ, сайттың атауында бір немесе бірнеше әріп өзгерту де мүмкін. Ондай сайттарға ешқашан жеке деректеріңізді енгізбеңіз. 

Интернет сауда қауіпсіздігі үшін зауыт құрылғыларын және роутер құпия сөздерін ауыстырып, әлде қайда күрделі нұсқа таңдаңыз. 

Абай болыңыз. Жеке деректер енгізу формаларын мұқият тексеріп, алаяқтар торына түспеңіз!