Оқу мен жұмысты қалай үйлестіруге болады: негізгі ережелер

Жұмыс пен оқуды үйлестірудің көптеген себептері болуы мүмкін. Ақшаға деген қажеттілік, тәжірибе жинауға деген ұмтылыс, тағылымдамадан өтуге арналған қызықты ұсыныс – осы жағдайлардың барлығында сіз бірден екі қызмет түрімен айналысуға дайын екеніңізді шешу үшін «жақсы» және «жаман» жақтарын ойлауыңыз керек. Бір уақытта қалай жұмыс істеуге және оқуға болады және бұл кезде екі салада да жақсы нәтиже шығаруға болады ма? Негізгі кеңестермен бөлісейік.

Оқу мен жұмысты қалай үйлестіруге болады? Басты құпия мотивацияның бар болуында және шынымен ұнайтын қызмет түрін таңдауда жатыр. Бір уақытта жұмыс істеу және оқу оңай шешім емес және хоббиге немесе ойын-сауыққа уақыт қалмауы мүмкін екенін түсіну керек. Дегенмен, бұл көптеген мүмкіндіктер мен перспективаларды ашатын өте пайдалы тәжірибе.

Өзіңізге нақты мақсат қойыңыз және басымдықтарды ажыратып алыңыз

Уақыттың көп бөлігін жұмыс пен оқуға арнау үшін сіз шынымен ынталы болуыңыз керек. Жоғары білім туралы құжатты алу немесе пәтер жалдауға ақшаның бар болуы алға жетелейтін мақсат үшін жеткілікті емес.

Бірақ егер сіз өзіңіз үшін курстар ағылшын тілін үйреніп, жоғарылауыңыз үшін қажет деп шешсеңіз, ал жұмыс, мысалы, университетті бітірген кезде жақсы лауазымға орналасуға тәжірибе болуы үшін қажет деп шешсеңіз – бұл мүлдем басқа мотивация. Басымдықтарды нақты белгілеу, оқумен қатар жұмыс істеу не үшін қажет екенін білу – бұл табысқа жетудің кілті.

Мүмкіндіктеріңіз бен ресурстарыңызды алдын ала бағалаңыз

Жұмысты оқумен ұштастыру көбінесе жақын адамдардан көмекті және табыстауды қажет етеді. Сіз игере алатыннан артық қабылдауға болмайды, әйтпесе сіз екі саланың ешқайсысында лайықты нәтижеге қол жеткізе алмауыңыз немесе денсаулығыңызға байланысты проблемаларға тап болуыңыз мүмкін.

Ата-анадан күнделікті тұрмыстағы көмек сұраған жөн (мысалы, түскі ас дайындау) немесе тамаққа тапсырыс берген жөн. Сондай-ақ, кейде өзіне қойылатын талаптарды азайтқан жөн және, айталық, жүйелі ұйқының болуын құрбан етіп, тек жақсы бағалар алуға тырыспаңыз. Оқу кезінде өзіңізге зиян келтірместен жұмыс істеуге болатындығын түсіну үшін өз мүмкіндіктеріңізді нақты түрде бағалаңыз.

Сіздің нақты жағдайда қандай жұмысты оқумен үйлестіруге болатындығын түсіну керек. Сырттай бөлімде оқығанда немесе жай ғана курстардан өту бір жөн, сондықтан сіз кеңседегі 8 сағаттық жұмыс күніне келісе аласыз. Егер сіз оқуды күндізгі формада жалғастырғыңыз келсе және бірнеше сағат бойы басқа жерге баруға мүмкіндік болмаса, бұл басқа жағдай. Сонда студенттер үшін үйде жұмыс істеу ең қолайлы нұсқа болады.

Уақытыңызды ұйымдастырыңыз

Тайм-менеджмент – бұл жұмыс пен оқуды үйлестіретін адамдар үшін пайдалы құрал. Нақты күн тәртібін құрыңыз, әр қызмет саласына күнделікті қанша сағат жұмсауға дайын екеніңізді есептеңіз. Сіздің қашықтағы жұмысыңыз нақты кестесіз болса, оған қай уақытта және қашан уақыт бөлетіңізді бірден шешкен жөн.

Бөлінген уақытты байыппен қабылдаңыз және үй шаруасы немесе достарыңызбен хат алмасуға алаңдамауға тырысыңыз. Егер күн тәртібін құру кезінде жұмыс пен оқуды ескере отырып таңдау мүмкіндігі болса, сіз өзіңіздің биоритмдеріңізге назар аударуыңыз керек. Мысалы, әсіресе өнімділігі таңертең артатын адамдар күннің бірінші жартысында ең қиын тапсырмаларды орындауы керек.

Демалыс уақытын кестеге енгізіңіз

‎Демалуға, қызығушылыққа, жақындарыңызбен серуендеуге, спортқа, яғни демалуға және алаңдауға көмектесетін демалыс түріне аз болса да уақыт бөлуді ұмытпаңыз. Тұрақты шаршаңқылық – эмоционалды шаршауға әкелетін ең қысқа жол.

Тапсырмаларды орындау кезінде аяқтап үлгеруге қажет уақыт шеңберін белгілеңіз. Мысалы, сағат 22 немесе 23-тен кейін жұмыс істемейтініңізді және үй тапсырмасын орындамайтыныңызды өзіңіз анықтап алыңыз. Егер сіз 10 минуттай артық істей аламын деп ойласаңыз да, мұны жасамағаныңыз жөн, себебі демалу уақыты нақты анықталуы керек.

Тағы бір маңызды нәрсе – демалыс күнінің болуы. Аптасына кемінде бір рет демалудан басқа ештеңе жасамаған жөн. Айтпақшы, күні бойы үзілістердің болуы маңызды. Күніне кем дегенде бірнеше рет 5-10 минуттан демалу керек: жай ғана шай немесе кофе ішу, бой жазу, сыртқа шығу. Тиімді жұмыс істеу үшін миға демалыс қажет.

Барлығына бірден үлгеруге тырыспаңыз

Өзіңізге орындалуы қиын тапсырмаларды қою ең сәтті стратегия емес. Маңызды тапсырмаға үш сағат емес, екі сағат бөлуге рұқсат етсеңіз де, бірақ бұл сапалы уақыт болып есептеледі. Осы уақытта әлеуметтік желілерді қараудан немесе прокрастинацияның басқа да нұсқаларынан бас тартуға дайын болыңыз. Кейде кейбір нәрселерді кейінге қалдыруға тура келетінін түсініп, негізгі міндеттерге назар аударған жөн.

Жұмысқа оқып жатқаныңызды хабарлаңыз

Жұмыс берушілер үнемі дамуға ұмтылатын қызметкерлерді бағалайды. Студент үшін тамаша жұмыс – бұл оқумен қиындықсыз бірге алып жүруге болатын жұмыс. Сонымен қатар, компания басшылығы жеңілдіктер жасап, кестені түзетуге рұқсат беруі немесе емтихандар мен сынақтар болған күндері демалыс беруі әбден мүмкін. Сонымен қатар, басында, жаңа лауазымға қабылдау кезеңінде де адал болу және барлық жағдайлар туралы хабарлау маңызды.

Оқуға орын бөліңіз

Оқуға назарды шоғырландырудың қарапайым шешімі – бұл үшін арнайы орын бөлу. Ол ұзақ уақыт өткізуге ыңғайлы орын болуы маңызды. Сонымен қатар, сабақтар үшін сіз өзіңіздің үйіңіздегі жұмыс үстелін ғана емес, сонымен қатар кітапхананы, кафені немесе саябақтағы орындықты таңдай аласыз. Егер сіздің жұмысыңыз қашықтан болса, жұмыс тапсырмаларын орындау үшін осы (немесе басқа) орын қажет болады.

Алаңдаттыратын факторлардан арылыңыз

Егер сіз оқу мен жұмысты қатар алып жүре алмасаңыз не істеу керек? Алдымен, сіз бәрін шорт кесіп, дереу жұмыстан шығамын немесе оқу орнынан құжаттарды аламын демеңіз. Алаңдаттыратын көптеген факторларды жоюға тырысыңыз:

• браузердегі артық ашық беттерді жабыңыз;
• телефонды дыбыссыз режимге қойыңыз;
• арналар мен чаттардағы хабарламаларды өшіріңіз;
• әлжелілер мен мессенджерлерді соған бөлінген арнаулы уақытта ғана тексеріңіз.

Маңызды тапсырмаларды орындауға назар аударуды үйреніңіз. Мысалы, таймерді қойыңыз және келесі 30 минут ішінде еш алаңдамай, тек жұмыс/оқумен айналысыңыз. Бұл уақыт аяқталғанда біраз демалуыңызға болады.

Физикалық және эмоционалдық жағдайыңызды бақылаңыз

Денсаулық – бұл орны толмас ресурс, сондықтан университетте оқу барысында жұмыс істеу эмоционалдық қажу мен ауруларды тудырмауы маңызды. Өз жағдайыңызды қадағалаңыз, шаршағаныңызды мойындаңыз, қажет болған жағдайда үзіліс, демалыс, еңбек демалысын алыңыз. Ал егер «Оқуды алып жүре алмаймын, бұл кезде не істеу керек?», – деп өзіңізге сұрақ қоя бастасаңыз, мүмкін, оқудан немесе жұмыстан уақытша бас тарту керек.

Оқуды ойынға немесе жобаға айналдырыңыз

Қызығушылық бар болса, көп нәрсеге үлгеретін боласыз. Оқуды жұмыс барысына кіріктіре алу маңызды. Оқу барысында алған білімді тәжірибе жүзінде қолдана алу мүмкіндігі бар болатындай жартылай жұмыспен қамтылу болса тіптен жақсы болады.

Мамандығыңызбен байланысты жұмысты табуға тырысыңыз

Ең дұрысы, тек оқумен біріктіруге болатын жұмыс емес, сіздің кәсібіңізге тікелей байланысты қызмет түрі болуы керек. Оқу аяқталғаннан кейін сіз сол жерде жұмыс істей аласыз (тіпті мансаптық жоғарылау перспективасымен) немесе басқа перспективалы жұмыс таба аласыз. Қалай болғанда да, тәжірибенің болуы сөзсіз артықшылық болып табылады, оны жұмыс берушілер өте жоғары бағалайды.

Сонымен, студент жұмыс істеуі керек пе? Бұл сұрақтың жауабы әрқашан мотивацияның болуымен және жеке жағдайлармен байланысты. Ең бастысы – бұл шынымен де мүмкін, сонымен бірге сәтті түрде болуы мүмкін екендігін білген жөн.